صادرات   (EXPORT)  : کسب درآمد ارزی یکی از مهمترین ابزارهای رشد و توسعه اقتصادی است که این مهم از طریق فروش تولیدات یا خدمات به کشورهای دیگر حاصل می شود و آن را صادرات مـی‌نامند.

 مراحل انجام صادرات عبارتند از :

الف) بازاریابی یعنی شناخت بازارهای خارجی و راههای نفوذ به آن که دستیابی به این شناخت از طریق مذاکره با خریداران، استفاده از اطلاعات و آمارهای رسمی، شرکت در نمایشگاه‌های بین المللی، تماس با رایزن های بازرگانی در سفارتخانه‌ها و اتاق‌های بازرگانی و همچنین استعلام از موسسات بین‌المللی و مراکزی که در این مورد خدمات ارائه می‌دهند امکانپذیر است. همچنین شناسائی کالاهای رقیب و کیفیت و قیمت آنها در بازار موردنظر و استفاده از روش‌های تبلیغاتی برای معرفی کالا نقش مهمی در موفقیت یک صادرکننده دارند.

ب) کسب مجوز صدور : در حال حاضر صدور اغلب کالاها نیاز به مجوز ندارد و فقط برای کالاهای خاصی مجوزهای موردی صادر می شود.

ج) تعیین قیمت صادراتی: صادرکننده برای تعیین قیمت کالاهای صادراتی خود باید به کمیسیون نرخ‌گذاری مراجعه کند. این کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنایع، گمرک ایران و بانک مرکزی می باشند. پس از تعیین قیمت صادراتی، صادرکننده ملزم است که معادل قیمت‌های تعیین شده ارز به بانک مرکزی معرفی نماید.

د) صدور پروفرما: صادرکننده باید پروفرما را که حاوی مشخصات کالا و فروشنده آن است برای خریدار ارسال نماید.

ر) تهیه و تدارک و بسته بندی : صادرکننده در این مرحله باید کالا را تهیه و مطابق با توافق به عمل آمده بسته بندی نماید.

و) دریافت گواهی بازرسی کالا: این گواهی که معمولاً مورد درخواست خریدار است توسط موسساتی که موارد توافق طرفین قرار گرفته است صادر می شود.

ی) صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدا : صادرکننده در این مرحله باید فاکتور فروش کالای خود را صادر و به تایید اتاق بازرگانی محل برساند. اتاق بازرگانی گواهی مبدا کالا را صادر خواهد نمود.

 ن) سپردن پیمان یا تعهد ارزی : صادرکننده با ارائه مدارک لازم از جمله قیمت مصوب کمیسیون نرخ‌گذاری باید پیمان ارزی به بانک (اداره تهاتر و امور صادراتی) بسپارد.

در حال حاضر که شرایط صادرات سهل تر شده است به جای پیمان ارزی، صادرکننده یک ورقه تعهد ارزی از بانک دریافت و پس از امضای آن متعهد به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات می‌شود.

م) عقد قرارداد حمل و بیمه: صادرکننده با یکی از شرکت‌های معتبر حمل و نقل بین‌المللی قرارداد حمل امضا می‌کند و همچنین کالا را تا رسیدن به مقصد بیمه می‌کند.

هـ )  اظهار کالابه گمرک :  در این مرحله کالا به گمرک حمل می‌شود و اظهارنامه خروجی یا صادراتی تنظیم و به گمرک ارائه می‌گردد. پس از ارزیابی کالا و پلمپ کردن بسته‌ها جواز خروجی (پروانه صادراتی) اخذ می‌گردد.

س) ارسال کالا : صادرکننده جواز خروجی را به شرکت حمل و نقل تحویل می‌دهد و شرکت مزبور براساس آن بارنامه حمل صادر و کالا را از گمرک بارگیری و به مقصد حمل می‌کند.

ش) دریافت واریز نامه : اگر کالا بصورت گشایش اعتبار اسنادی صادر شده باشد، صادرکننده می تواند با ارائه اسناد حمل به بانک طرف حساب مراجعه و معادل ریالی مبلغ ارزی گشایش شده را به نرخ تعیین شده دریافت و گواهی یا تصدیق صدور اخذ نماید اما اگر بصورت امانی بخواهد صادر کند، صادرکننده کالای خود را به کشورهای موردنظر حمل می‌نماید و در مهلت تعیین شده به فروش می رساند و ارز حاصل از فروش را به کشور باز می‌گرداند و گواهی صدور دریافت می‌کند.

تشریفات مربوط به صادرات کالا:

الف) برای صدور - کالا صاحب کالا یا نماینده قانونی او باید اسناد و مدارکی را که قبلا تهیه و تدارک دیده است جهت ارائه به گمرک آماده داشته باشد.

این اسناد و مدارک عبارتند از:

·          قبض انبار (در مواردی که کالا به اماکن گمرکی تحویل شده باشد)

·          اصل و کپی کارت بازرگانی (جز در موارد استثنایی که طبق مقررات صادرات و واردات پیش بینی شده است)

·          مجوز صدور برای کالاهای مجاز مشروط (حسب مورد)

·          ارائه گواهی بهداشت (حسب مورد برای فراورده های نباتی صادراتی)

·          ارائه گواهی استاندارد (حسب مورد برای اقلامی از صادرات که رعایت استانداردهای اجباری اعلام شده در مورد آنها الزامی می باشد).

·          قیمت گذاری کالای صادراتی (توسط کمیسیون نرخ گذاری کالای صادراتی که در محل مرکز توسعه صادرات تشکیل می شود)

·          تنظیم صورت عدلبندی Packing List     (حسب مورد - در خصوص کالاهای یکنواخت لازم نیست)

·          اصل و کپی وکالتنامه (در مواردی که اظهار کننده کالا به گمرک غیر از صاحب کالاست)

·          معرفی نامه رسمی دایر به معرفی نماینده (حسب مورد)

·          سایر اسنادی که ممکن است در موارد استثنایی ارائه آنها از طرف صاحب کالا به توصیه گمرک ضروری تشخیص داده شود. (مثلا نتیجه آزمایش کالا جایی که لازم باشد) 

ب) اظهار نامه صادراتی یا کالای خروجی را که گمرک برای همین منظور در اختیار صادر کنندگان قرار می‌دهد تنظیم نماید.

اظهار نامه گمرک توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او تنظیم و اطلاعات مورد نیاز گمرک که راجع به موارد زیر است در آن منعکس می گردد:

·          مشخصات صادرکننده و ارسال کننده کالا

·          مشخصات نماینده صادرکننده

·          مشخصات گیرنده کالا در مقصد 

·          مشخصات خریدار (در مواردی که  غیر از گیرنده باشد) 

·          شماره و تاریخ و مشخصات مجوز صدور و سایر گواهیهای ارائه شده حسب مورد

·          کشور مبدا (محل ساخت یا تولید کالا)  Country of Origin  

·          کشور مقصد وسیله حمل یا به طور کلی مقصد وسیله حمل 

·          کشور مقصد نهائی

·          شرایط معامله و پرداخت و تحویل کالا

·          وسیله حمل

·          محل بارگیری

·          گمرک محل انجام تشریفات صدور کالا

·          مشخصات محموله (نوع، ابعاد، تعداد بسته ها،  وزن با ظرف و علامت و شماره)

·          مشخصات کالا (تعرفه، کالا،  تعداد یا مقدار کالا، وزن خالص، ارزش صادراتی کالا)

·          محاسبه و درج هزینه های گمرکی (انبارداری، باربری، مهر سربی، مهر لاکی)